Kent Weeks: Μακροπρόθεσμες πρακτικές για ασφαλή αιγυπτιακά μνημεία

Η συνεργασία τοπικών και διεθνών αρχών για την εύρεση μακροπρόθεσμων σχεδίων προστασίας και ανάδειξης της αρχαιολογικής κληρονομιάς είναι το κλειδί στο πρόβλημα της ασφάλειας των αρχαιολογικών θησαυρών της Αιγύπτου. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η άποψη του κορυφαίου αρχαιολόγου Kent Weeks, την οποία ο ίδιος δημοσίευσε σε σχόλιό του στο περιοδικό Newsweek.

Ως κύριος ανασκαφέας του μεγαλύτερου τάφου στην Κοιλάδα των Βασιλέων, - των γιων του φαραώ Ραμσή Β΄, (γνωστoύ με τον κωδικό KV 5) – και διευθυντής του Τheban Mapping Project, μέσα από το οποίο η Κοιλάδα των Βασιλέων και κάθε πληροφορία για τους τάφους της είναι προσιτή μέσω υπολογιστή ήδη από το 1997, o Weeks είναι διάσημος και δημοφιλής. Δεν παύει όμως να αποτελεί και γνώστη της κατάστασης στη σύγχρονη Αίγυπτο, λόγω της μακρόχρονης παραμονής του στο Λούξορ, της γνωριμίας του με σημαντικούς αρχαιολογικούς παράγοντες, υπαλλήλους, αρχαιολόγους, ξεναγούς, αρχαιοφύλακες, εργάτες και απλούς κατοίκους. Ως τέτοιος γράφει στο Newsweek για να αναδείξει την πηγή των προβλημάτων αλλά και πιθανές λύσεις σε μια Αίγυπτο στο δρόμο της ανάκαμψης.

«Η μη ανανέωση της δέσμευσης για προστασία του παρελθόντος» σε μια Αίγυπτο που σφύζει από ενέργεια μετά την πρόσφατη επανάσταση «θα ήταν τραγωδία», αναφέρει ο Weeks έχοντας τη ματιά στο μέλλον. Με αφετηρία την διαπίστωση ότι η ευφορία της πτώσης του Μουμπάρακ ακολουθήθηκε από μια μελανή σελίδα καταστροφών και λεηλασιών μουσείων και αρχαιολογικών χώρων που δίχασε την κοινή γνώμη στο εξωτερικό της χώρας, ο αρχαιολόγος αναφέρεται σε μια σειρά μοιραίων πρακτικών του παρελθόντος που επιβιώνουν ακόμη: τιτάνια γραφειοκρατία, υπεράριθμοι υπάλληλοι και υποχρηματοδότηση στο Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων (SCA) παρά τα υψηλά κέρδη από τους αρχαιολογικούς χώρους, ανισομερής κατανομή μισθών μεταξύ ανώτατων στελεχών και νεοδιορισμένων αρχαιολόγων-εποπτών, πανάκριβα σχέδια ανάπλασης αρχαιολογικών χώρων με γνώμονα το «θεαθήναι», που βλάπτουν τόσο τα μνημεία όσο και τις τοπικές κοινότητες, άγνοια ευθυνών, ασαφής δικαιοδοσία. Τα περισσότερα μέλη της πενιχρά αμειβόμενης αρχαιολογικής αστυνομίας που υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών εγκατέλειψαν τη θέση τους με το ξεκίνημα της επανάστασης, άλλοτε φερέλπιδες επόπτες-αρχαιολόγοι συχνά παραιτούνται για να γίνουν ξεναγοί με επταπλάσια αμοιβή ενώ ο ακριβής αριθμός των αιγυπτιακών αρχαιολογικών χώρων ήταν και παραμένει άγνωστος!

Ποια είναι η πηγή όλων αυτών; Σύμφωνα με τον έγκριτο αρχαιολόγο, η διαχείριση του χρήματος. Καθώς διάφοροι φορείς προσπαθούν να ελέγξουν το εισόδημα που αποφέρουν οι αρχαιότητες μέσω του τουρισμού, προκρίνονται βιαστικές και κοντόφθαλμες λύσεις που θα αποφέρουν γρήγορο κέρδος. Ως παράδειγμα αναφέρθηκε το πρόγραμμα ανάπλασης του Λούξορ, βάσει του οποίου, κατά τον ίδιο, μη ορατά μνημεία καλύπτονται από πεζοδρόμια για επισκέπτες των ορατών ενώ πολίτες εξαναγκάζονται σε μετοικεσία καθώς τα σπίτια τους προβλέπεται να καταστραφούν για να εξωραϊστεί ο χώρος.

Μέσα σε όλα αυτά, ο έγκριτος αρχαιολόγος προτείνει μια σειρά λύσεων με τις οποίες συμφωνούν και οι περισσότεροι αιγυπτιολόγοι. Στην κορυφή βρίσκεται η συνεννόηση τοπικών και διεθνών αρχαιολογικών φορέων για τη δημιουργία σχεδίων που θα αποφέρουν πρόοδο μακροπρόθεσμα. «Εκπαιδεύστε τους επόπτες στο χώρο και δώστε τους περισσότερες αρμοδιότητες» λέει επίσης ο Weeks για τους νέους αυτούς αρχαιολόγους που σήμερα εγκαταλείπουν τα όνειρά τους λόγω έλλειψης κινήτρων. Εισηγείται επίσης τον σχεδιασμό καλύτερων μέσων προστασίας για τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους καθώς και τη δαπάνη περισσότερων χρημάτων στη συντήρηση και την τεκμηρίωση. « Αντισταθείτε σθεναρά ενάντια στα εμπορικά και πολιτικά συμφέροντα που απειλούν τα μνημεία» , τελειώνει.

Το σχόλιο του Weeks αποτελεί μια καθαρή φωνή που προτείνει λύσεις αντί να εντείνει τις αντιπαραθέσεις που εκδηλώνονται τελευταία στη χώρα από διάφορους πολιτιστικούς φορείς. Αποτελεί όμως, πάνω απ όλα, και μια ακόμη φωνή που αντανακλά τις ζυμώσεις που συμβαίνουν στη χώρα αποσκοπώντας σε ένα καλύτερο μέλλον.

Πηγή: Newsweek via Archaiologia Online, 01/05/11

Ζ.Ξ.