Αρσινόη: η πρώτη Ελληνίδα φαραώ;

Ένα μοναδικό σύνθετο διάδημα και μια εναλλακτική μεθοδολογία ερμηνείας συμβόλων. Αυτή ήταν η «συνταγή της επιτυχίας» για την Maria Nilsson, μια ερευνήτρια από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, η οποία υποστήριξε ότι η Αρσινόη Β΄, σύζυγος του Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου δεν βασίλεψε απλώς ως βασιλική σύζυγος αλλά ως θηλυκή φαραώ, με έναν τρόπο που βρίσκει παράλληλο μόνο στη θρυλική Κλεοπάτρα Ζ΄, 200 χρόνια αργότερα.

Σύμφωνα με την Nilsson, η Αρσινόη παριστάνεται να φέρει ένα ιδιαίτερο στέμμα που συνδυάζει τα κέρατα του θεού Κνουμ (δημιουργού της ανθρωπότητας), το ερυθρό φαραωνικό στέμμα της Κάτω Αιγύπτου, ένα άλλο στέμμα γνωστό ως «Ατέφ» που χρησιμοποιείται μόνο από φαραώ και θεούς, και τον προσφιλή στην εικονογραφία θηλυκών θεών και βασιλισσών ηλιακό δίσκο ανάμεσα σε ζεύγος κεράτων. Μέχρι σήμερα, η έρευνα δέχεται ότι η Αρσινόη μοιράστηκε όλους τους τίτλους του συζύγου της ενώ το στέμμα της ερμηνευόταν ως δείγμα της θεοποίησής της ως υπόστασης της Ίσιδας και της Αθώρ δίπλα στον επίσης θεοποιημένο Πτολεμαίο. Δεν είχε όμως προχωρήσει ποτέ στο σημείο να αμφισβητήσει την αμιγώς ανδρική σειρά διαδοχής των Πτολεμαίων, εξετάζοντας το ενδεχόμενο να συμπεριλαμβάνονταν στη διαδοχή και γυναίκες. Η Νilsson όμως εντόπισε την παράβλεψη αυτή, υποθέτοντας συμπερίληψη της Αρσινόης στη διαδοχή, συμβασιλεύοντας με τον Πτολεμαίο ως φαραώ η ίδια. Στην απόφαση αυτή συντέλεσε και η επιρροή που είχε η εικόνα της Αρσινόης στην Κλεοπάτρα όταν η τελευταία υιοθέτησε το ιδιόμορφο στέμμα στη δική της αιγυπτιακή εικονογραφία ως μοναδική, ζώσα βασίλισσα. Με βάση τις υποθέσεις αυτές αλλά και την συνολική θεώρηση της εικονογραφίας της Αρσινόης, η Nilsson συμπεραίνει ότι η εικόνα της θεοποιημένης φαραώ δεν είναι απαραίτητα μεταθανάτια λατρεία αλλά αντιπροσωπεύει και τη θέση της όσο ζούσε, η οποία δεν ήταν άλλη από της "συμβασιλέα" του Πτολεμαίου Β΄.

Η Maria Nilsson αποτελεί τον τελευταίο κρίκο μιας σειράς επιστημόνων από τη Σουηδία και αλλού που μελετούν τη συμβολική εικονογραφία αιγυπτίων βασιλισσών - Πτολεμαίων ή μη - σε σχέση με θεότητες. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Lana Troy, η Lyn Green, η Sally-Ann Ashton αλλά και η Ελληνίδα Δανάη Ναούμ.

Πηγή:Αρχαιολογία Online, 06/12/10