Ο Σαμπολιόν

Έφτασε η αγαπημένη μας Παρασκευή. Μια ηλιόλουστη μέρα παρόλο που βρισκόμαστε στο χειμώνα. Ηλιόλουστη είναι και η καρδιά μας. Ο δάσκαλος μπήκε, όπως πάντα, γελαστός. Κρατούσε στα χέρια του μια περίεργη πέτρα με γράμματα πάνω. Σίγουρα θα είναι ένα μικρό αντίγραφο της ‘Στήλης της Ροζέττας’ σκέφτηκα. Και δεν είχα άδικο.
Πολλά παιδιά είχαν φέρει πληροφορίες για τον Σαμπολιόν. Ένα- ένα έβγαινε και διάβαζε το κείμενό του. Μεγάλη επιτυχία είχε ο Σαμπολιόν. Ήθελαν τα περισσότερα παιδιά να διαβάσουν αυτά που βρήκαν. Και άρχισε ένα-ένα να διαβάζει...

Ελένη: Ο Ναπολέων Βοναπάρτης είχε κάνει μια εκστρατεία στην Αίγυπτο το 1798. Είχε μαζί του, όπως ο Μ.Αλέξανδρος, σοφούς και καλλιτέχνες. Ο Ιωάννης–Φραγκίσκος Σαμπολιόν [1790-1832] υπήρξε ένας μεγάλος Γάλλος αρχαιολόγος. Προσπαθούσε να αποκαλύψει το κλειδί της ιερογλυφικής γραφής. Η τύχη τον βοήθησε. Στα 1799, ένας κατώτατος αξιωματικός του γαλλικού στρατού, ο Μπουσάρ, βρήκε σε μια πόλη της Αιγύπτου τη Ρoζέττη μια σπουδαία πέτρα. Επάνω είχε χαραγμένο ένα κείμενο σε τρεις γραφές: στην ιερογλυφική, στην αρχαία αιγυπτιακή δημοτική και στην ελληνική.
Ο Σαμπολιόν πρόσεξε πως σε κάθε ένα από τα τρία κείμενα επαναλαμβάνονταν τα βασιλικά ονόματα ΠΤΟΛΜΙΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ. Έπειτα από πολλές συγκριτικές, γραμματολογικές και γλωσσολογικές έρευνες κατόρθωσε να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο. Ήταν αφιερωμένο στον Πτολεμαίο τον Επιφανή και ήταν ένα τιμητικό ψήφισμα από τους ιερείς, στα 200 π.Χ.
Έτσι ανοίχθηκε ο δρόμος προς την Αιγυπτιολογία, χάρη στη στήλη αυτή της Ρoζέττης και την επιμονή του Σαμπολιόν. Χάρη σ’ αυτόν διαβάστηκε η ιερογλυφική γραφή. Η αρχαιολογία του οφείλει πάρα πολλά.

Γιώργος: Ο Σαμπολιόν είπε: ‘Θέλω να μάθω τα αιγυπτιακά τόσο καλά όσο τα γαλλικά’.
Ελληνικά και Κοπτικά ήξερε.
Μελετώντας μέρες, μήνες, χρόνια κατόρθωσε να βεβαιωθεί πως στην ‘Στήλη της Ροζέττας’ δυο λέξεις υπήρχαν και στις 3 γλώσσες: Πτολεμαίος και Κλεοπάτρα.
Σιγά –σιγά με άπειρη υπομονή διάβασε το κείμενο!
Πέτρος: Ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν από 17 χρονών ασχολήθηκε με τη ‘στήλη της Ροζέττας’ χάρη στις πολλές γλώσσες που γνώριζε.
Κατόρθωσε να διαβάσει και να αξιολογήσει την τρίγλωσση επιγραφή της Ροζέττας. Μόνο τότε διάφοροι σοφοί μελετητές αποκάλυψαν τη γλώσσα εκείνη που επί χιλιετίες, εκφραζόταν και έγραφε ένας από τους λίγους τότε πολιτισμένους λαούς.

Μυρτώ: Βέβαια τα κείμενα των ναών και των τάφων είναι θρησκευτικά, λατρευτικά, μαγικά και θριαμβολογίες των Φαραώ.
Μα εκείνα που εξέπληξαν περισσότερο από τα επίσημα κείμενα και ενθουσίασαν τους μελετητές του κόσμου είναι τα διάφορα λαϊκά λογοτεχνικά κείμενα που γράφτηκαν σε ιερογλυφική, ιερατική ή και δημοτική γραφή, πάνω σε όστρακα, σε πάπυρους, ακόμα και σε ταφόπετρες. Έφτασαν σε μας κείμενα ανθρώπινα, χωρίς υπεροψίες, χωρίς μυστηριώδεις έννοιες, κείμενα που μας φανερώνουν και μας μεταφέρουν με την τέχνη του γραπτού λόγου μια ζωντανή εικόνα των απλών γεγονότων, όπως διαδραματίζονταν στα λαϊκά στρώματα εκείνη την μακραίωνη εποχή.

Ο δάσκαλος χειροκρότησε .
- Ε, καταλαβαίνω πως την άλλη φορά θα θέλετε κάτι διαφορετικό.
-Ναι !!!Ναι !!!!!!! φωνάξαμε όλοι. Ακόμα κι ο Περικλής φώναξε ή μου φάνηκε;
- Καλά, καλά, μη φωνάζετε. Θα σας πω ένα αίνιγμα! Να δούμε θα το βρείτε;

Η μέρα τελείωσε χαρούμενη. Γύρισα στο σπίτι ανάλαφρη κι ευτυχισμένη. Πόσα πράγματα μαθαίνω για την άλλη πατρίδα μου! Πόσα!

Συνεχίζεται...

Ιδέες για τα παιδιά:

1. Ζωγράφισε όπως μπορείς τη στήλη της Ροζέττας.
2. Ζωγράφισε τον αξιωματικό τη στιγμή που βρίσκει τη στήλη.
3. Γράψε ένα μικρό κείμενο, για το τι θα σκεφτόταν ο Σαμπολιόν, όταν προσπαθούσε να λύσει το μυστήριο της στήλης.

Στέλνετε τα έργα σας στη γνωστή διεύθυνση:

Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Αιγύπτου.
Θεμιστοκλέους 69, Νέο Ψυχικό, 154.51.